Lời nói đầu:
Vì tình hình Biển Đông và Biển
Hoa Đông biến chuyển mạnh mẽ và phức tạp, bài “Tình hình Biển Đông và Biển Hoa
Đông 2014” được cập nhật mổi 6 tháng thay vì cho cả năm 2014.
*****
Trong 6
tháng đầu 2014, những biến cố tại Ukraine và Trung Đông đã làm lu mờ các tin
khác trong vùng Đông Á và Đông Nam Á. Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng cường lực
lượng của mình và gây hấn với 3 quốc gia trong vùng là Nhật Bản, Philippines và
Việt Nam. Điều đáng ngạc nhiên là trong buổi họp về An toàn Hạt nhân tại Hòa
Lan vào tháng 3, chủ tịch Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Obama về vấn đề Biển Hoa Đông và Biển Đông, phía Mỹ nên
có thái độ công bằng và khách quan, phân rõ phải trái và cần làm
nhiều hơn để tìm ra giải pháp thích hợp và cải thiện tình hình. Điều
này có thể ám chỉ vào thế liên minh Mỹ-Nhật và vai trò ngày càng rõ ràng của
Nhật Bản trong vấn đề duy trì an ninh trong vùng.
TRUNG QUỐC
Trong 6
tháng đầu năm 2014, Trung Quốc thực hiện nhiều bước đi nhằm đẩy mạnh yêu sách chủ
quyền ở cả biển Đông lẫn biển Hoa Đông từ
việc hạ đặt giàn khoan trái phép trên vùng biển Việt Nam đến đổ cát xây
đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa. Tuy nhiên, Trung Quốc đang bị áp lực trước những diễn biến
gần đây trên Biển Đông, nơi Bắc Kinh nhảy vào tranh chấp chủ quyền với một số
quốc gia Đông Nam Á. Điều làm cho Bắc Kinh đặc biệt
chú trọng là việc Washington gần
đây đã từ bỏ quan điểm trung lập lâu nay về yêu sách đường lưỡi bò của họ ở
Biển Đông.
·
Tin do tờ báo Nhật Bản Yomiuri
Shimbun tiết lộ vào hôm 01/01/2014 cho biết: Bắc Kinh đang xem xét phương án thu gọn các
quân khu của mình từ bảy xuống còn năm để có thể đối phó một cách nhanh chóng
hơn với một cuộc khủng hoảng. 7 đại quân khu: Thẩm Dương (Shenyang), Bắc Kinh
(Beijing), Lan Châu (Lanzhou), Tế Nam (Jinan), Nam Kinh (Nanjing), Quảng Châu
(Guangzhou), Thành Đô (Chengdu) sẽ giảm còn 5. Ba quân khu duyên hải Quảng
Châu, Nam Kinh, Tế Nam sẽ được giữ lại. Bốn quân khu Thẩm Dương, Bắc Kinh, Lan
Châu, Thành Đô sẽ giảm còn hai. Đây là
một biện pháp của Trung Quốc nhằm chống lại liên minh quân sự Mỹ-Nhật.
·
Trung Quốc đã ra lệnh cho các tàu
đánh bắt cá nước ngoài phải có sự chấp thuận của chính quyền địa phương trước
khi đánh bắt cá hoặc khảo sát ở 2/3 khu vực trên Biển Đông, tương đương 1.5 triệu dặm vuông trên Biển
Đông, tạo khả năng cho các cuộc đối đầu mới giữa Bắc Kinh và các nước láng
giềng về các tuyên bố chủ quyền trên biển ở các đảo tranh chấp. Lệnh mới đã có
hiệu lực ngày 1 tháng 1 năm 2014 sau khi được các nhà chức trách chính quyền
tỉnh Hải Nam ban hành hồi cuối tháng 11. Hoa Kỳ, Nhật Bản, Philippines, Việt Nam và
ngay cả Đài Loan đã mạnh mẽ phản đối quy định mới của Trung Quốc về đánh cá này.
Philippines cũng ủng hộ Việt Nam đưa vấn
đề ra tòa trọng tài Liên Hiệp Quốc. Ngày
14/1, các dân biểu Hoa Kỳ tuyên
bố nhất thiết không thể để yên nếu Trung Quốc sử
dụng biện pháp áp đặt bằng sức mạnh để đòi hỏi chủ quyền trên các
vùng biển ở Đông Á.
·
Lợi dụng tình hình bất ổn tại Ukraine và Trung
Đông, ngày 2-5-2014, với sự hộ tống của hơn 7 tàu quân sự, cùng với
khoảng 80 tàu hải giám, hải cảnh,
ngư chính, tàu cá, tàu phục vụ khác, tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc
(CNOOC) đã đưa giàn khoan Hải Dương 981 (HD-981) vào định vị khoan tại vị trí
có tọa độ 15029’ vĩ Bắc, 111012’ kinh Đông, cách bờ biển
Việt Nam khoảng 120 hải lý, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của
Việt Nam. Ngày 26.5, tàu Trung Quốc đã đâm chìm một
tàu cá của Việt Nam. Đặt giàn khoan 981
chỉ là một phần của kế hoạch lớn hơn, và đây không phải hành động khiêu khích
mới nhất của Trung Quốc. Tính đến ngày 5/6, Việt Nam cáo buộc tàu Trung Quốc đã làm hư hỏng 24
tàu của Việt Nam từ ngày Trung Quốc hạ đặt giàn khoan gần quần đảo Hoàng Sa. Xem chi
tiết trong phần Việt Nam.
HOA KỲ
Tình hình thế
giới xảy ra rất nhiều rối rắm trong 6 tháng
đầu năm 2014 ở 3 khu vực chính:
·
Ukraine và sự xâm lăng của Nga ở
Đông Âu.
·
Tranh chấp giữa 2 bộ tộc Sunni và
Shiite và các quốc gia liên hệ Saudi, Iraq, Syria và Iran ở Trung Đông.
·
Tranh chấp tại Biển Đông và Biển
Hoa Đông trong vùng Đông Á.
Hoa
Kỳ phải vận dụng sự cộng tác của các đồng minh:
·
Đức và Liên Âu để đối trọng với
Nga .
·
Do Thái, Saudi và một số quốc gia
trong vùng để tạo thế cân bằng tại Trung Đông.
·
Nhật Bản, Úc Đại Lợi, Ấn Độ, các
quốc gia Đông Nam Á và có thể cả Hàn Quốc để đối phó với Trung Quốc.
Về
tình hình Biển Đông, các
giới chức Mỹ, kể cả Tổng thống Obama, nhiều lần khẳng định Washington chẳng
những không muốn bao vây hay cô lập Trung Quốc mà còn cần tới sự giúp đỡ của
Bắc Kinh để duy trì trật tự quốc tế. Tuy nhiên, các giới chức cấp cao của Hoa
Kỳ trong thời gian gần đây đã có thái độ cứng rắn hơn trước những hành động của
Bắc Kinh trong các vụ tranh chấp chủ quyền biển đảo ở Đông Á.
·
Ngày 5/2, trong buổi điều
trần trước Ủy ban Hạ viện Mỹ,Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á
và Thái Bình Dương Daniel Russel đã yêu cầu Bắc Kinh làm rõ cơ sở pháp lý cho
yêu sách đường lưỡi bò “bành trướng” của mình,
·
Vào
ngày 17/02/2014, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã kết thúc vòng công du châu Á đã
lần lượt đưa ông đến Hàn Quốc, Trung Quốc, và Indonesia. Mục tiêu tiềm ẩn của
chuyến thăm được cho là để thúc đẩy thêm chiến lược “xoay trục” hay “tái cân
bằng” của Mỹ qua vùng châu Á Thái Bình Dương.
·
Rappler đưa tin, hôm Thứ
Hai 24/2 Đại sứ Mỹ tại Philippines Philip Goldberg dường như đã đi xa hơn các
đồng nghiệp của mình trong việc chỉ trích đường lưỡi bò, còn gọi là đường 9
đoạn, đường chữ U mà Trung Quốc yêu sách “chủ quyền” hầu như toàn bộ Biển Đông.
Phát biểu trong diễn đàn hiệp hội phóng viên nước ngoài tại Philippines hôm qua
Goldberg khẳng định: “Không có cái gọi là đường 9 đoạn.
Chúng tôi không tin rằng yêu sách đường 9 đoạn có thể qua được vòng kiểm tra
pháp lý để xác định hoặc giải quyết vấn đề Biển Đông”. Bình luận của Goldberg đã thẳng thừng bác bỏ
một cách rõ ràng cái gọi là đường 9 đoạn của Trung Quốc.
·
Trong bài phát
biểu của Đô đốc Samuel Locklear được đưa ra tại buổi hội thảo do Trung tâm An
ninh Quốc tế Brent Scowcroft thuộc Hội đồng Đại Tây Dương có trụ sở tại thủ đô
Washington DC, Hoa Kỳ tổ chức hôm 6/3, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương của
Hoa Kỳ kêu gọi Trung Quốc minh định các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh theo
bản đồ đường lưỡi bò 9 đoạn ở Biển Đông.
·
Trong bài
viết trên trang web Defense One ngày 4/2 sau Diễn đàn Quốc phòng Hoa Kỳ-ASEAN tại
Hawaii, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, ông
Hagel nói rằng Washington giữ vững cam kết đối với mục tiêu tái cân bằng sang Á
Châu. Ông hứa Hoa Kỳ sẽ tiếp tục bảo vệ các nước đồng minh và tuân hành luật
pháp quốc tế.
·
Ngày 03/04/2014, phát
biểu trước Tiểu ban đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ
Daniel Russel, phụ trách khu vực Đông Á, cho rằng phản ứng của cộng đồng quốc
tế về vụ Nga sáp nhập Crimée mang tính răn đe cao, buộc Trung Quốc phải suy
nghĩ, không nên có những hành động giống như Nga.
·
Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của
Mỹ chỉ trích thái độ hành xử ‘nguy hiểm’ của Trung Quốc và mô tả chính sách tăng
cường quân sự của Bắc Kinh trong khu vực là ‘hung hăng’. Những lời lẽ mạnh
mẽ của Đô Đốc Harry Harris được đưa ra nhân bài diễn văn đọc tại Đài Tưởng niệm
Chiến tranh Australia tối ngày 9/4.
·
Kyodo cho biết Tờ ''Stars
and Stripes'' dẫn lời chỉ huy lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ ở Nhật Bản,
Trung tướng John Wissler ngày 11/4 cho biết nếu Trung Quốc xâm lược quần đảo
Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) thì lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ ở khu
vực Thái Bình Dương có thể giành lại chúng.
·
Phát biểu tại
buổi điều trần nhằm chuẩn thuận chức vụ đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Ted Osius
lặp lại tuyên bố trước đây của các giới chức Mỹ về ‘quyền lợi quốc gia’ của Hoa
Kỳ ở biển Nam Trung Hoa (tức là biển Đông), nhất là về khía cạnh tự do lưu
thông hàng hải và hàng không ở vùng biển này. Ông nói: “Chúng ta có trách nhiệm
lớn phải đảm bảo rằng các tranh chấp về lãnh hải và lãnh thổ tại biển Đông được
giải quyết theo luật lệ quốc tế và không phải bằng việc ép buộc hay đe dọa.
Thật đáng tiếc, gần đây chúng ta thấy một chuối các bước đi đơn phương của
Trung Quốc nhằm thúc đẩy các tuyên bố về lãnh hải và lãnh thổ”.
KINH TẾ VÀ TÀI CHÁNH ÂU
CHÂU VÀ HOA KỲ
·
Tình hình Âu Châu: Biến cố tại Ukraine đặt các nước Liên Âu, nhất là Đức
Quốc vào tình trạng khó xữ. Đức Quốc là nước có nhiều đầu tư nhất vào Nga Sô. Các
nước này phải cân bằng quyền lợi kinh tế hiện tại với thế chiến lược dài hạn đối
với Nga Sô cũng như liên hệ đối với Hoa Kỳ. Hoa Kỳ là nước ít chịu ảnh hưởng nhất
nếu Đồng Minh tăng gia cấm vận đối với Nga Sô. Sự phát triển kinh tế mong manh
tại Châu Âu sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều.
·
Tình hình Hoa Kỳ: Trong các báo cáo gần đây, kinh tế Mỹ phát đi những dấu
hiệu không được rõ ràng về đà phục hồi của nền kinh tế lớn nhất thế giới này.
v Tăng trưởng kinh tế: Hôm thứ Năm 30/1/2014, Bộ Thương Mại Hoa Kỳ nói rằng nền kinh tế
lớn nhất thế giới này đã tăng trưởng 3.2% trong giai đoạn từ tháng 10 tới tháng
12, sau mức tăng trưởng 4.1% trong quý ba.
Với mức tăng trưởng thuận lợi trong sáu tháng, các kinh tế gia tại Hoa Kỳ nói rằng nền kinh tế Hoa Kỳ có thể tăng trưởng khoảng hơn 3% trong năm 2014, một số liệu chưa đạt được từ năm 2005. Trong đó, giá thực phẩm tăng tháng thứ 4 liên tiếp và giá xăng được đẩy lên cao hơn. Nhà kinh tế Josh Feinman, thuộc Deutsche Asset & Wealth Management tại New York, nhận định kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng mạnh hơn trong quý 2/2014, với những động lực chủ chốt của nền kinh tế được cải thiện. Ngoài ra, chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 4/2014 tăng 0.3%, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 6/2013.
Với mức tăng trưởng thuận lợi trong sáu tháng, các kinh tế gia tại Hoa Kỳ nói rằng nền kinh tế Hoa Kỳ có thể tăng trưởng khoảng hơn 3% trong năm 2014, một số liệu chưa đạt được từ năm 2005. Trong đó, giá thực phẩm tăng tháng thứ 4 liên tiếp và giá xăng được đẩy lên cao hơn. Nhà kinh tế Josh Feinman, thuộc Deutsche Asset & Wealth Management tại New York, nhận định kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng mạnh hơn trong quý 2/2014, với những động lực chủ chốt của nền kinh tế được cải thiện. Ngoài ra, chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 4/2014 tăng 0.3%, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 6/2013.
v Xuất cảng nông nghiệp: Hoa Kỳ sẽ giữ mức tăng
cao kỷ lục trong thập niên tới, theo lời Bộ Nông Nghiệp trong bản tiên đoán
mới: mức tăng trung bình 3.2% mỗi năm trong thập niên tới. Động cơ của nhu cầu
naỳ vì mức tăng cao ở các nước đang phát triển, sẽ thúc đẩy xuất cảng Hoa Kỳ về
nông nghiệp, thực phẩm và thương mại. Một yếu tố nữa: trị giá đôla Mỹ vẫn giữ
mức suy yếu sẽ tăng trị giá xuất cảng Hoa Kỳ vượt qua sau năm 2016. Năm 2013,
xuất cảng nông nghiệp Mỹ tới kỷ lục 141 tỷ đôla.
v Tỷ lệ thất nghiệp: Giới chủ nhân Mỹ tăng thêm 217,000 việc làm trong tháng 5.
Đây là lần thứ tư trong 4 tháng liên tiếp số việc làm tăng trên 200,000.
Số việc làm tăng trong tháng 5 có nghĩa là nền kinh tế giờ đây đã khôi phục lại
toàn bộ số công ăn việc làm bị mất đi trong thời gian kinh tế suy thoái, tuy
nhiên theo tường trình của Thông tín viên VOA Mil Arcega, tỷ lệ thất nghiệp
không thay đổi ở mức 6.3% vì có thêm người gia nhập vào thị trường tìm việc.
v Tình trạng nhà đất: Trong tháng 4/2014, thị
trường nhà đất Mỹ đã có sự cải thiện, với số đơn xin cấp phép xây dựng tăng 8%
lên 1.08 triệu đơn, chạm mức cao nhất kể từ tháng 6/2008, ghi dấu sự phục hồi
sau mùa Đông khắc nghiệt. Doanh số bán
nhà mới ở Mỹ tăng mạnh trong tháng Năm, lên mức cao nhất trong 22 năm qua. Bộ
Thương mại hôm thứ Ba cho biết rằng hoạt động mua nhà mới đã đạt tốc độ hàng
năm là 504,000 căn vào tháng trước, tăng hơn 18% so với tháng Tư và là mức tăng
hàng tháng lớn nhất kể từ năm 1992. Bộ nói giá bán trung bình khoảng 319,000
USD một căn.
v Những gam tối trong bức tranh kinh tế Mỹ: Trong tháng 5/2014, lòng tin tiêu dùng giảm, do những
lo ngại về mức tăng thu nhập. Chỉ số lòng tin tiêu dùng của Thomson Reuters/Đại
học Michigan đã giảm xuống 81.8 so với mức 84.1 trong tháng Tư. Thêm vào đó,
sản lượng công nghiệp của Mỹ trong tháng 4/2014 đã giảm 0.6% (sau khi tăng 0.9%
trong tháng 3/2014), mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 8/2012. Số liệu lạc quan về
thị trường lao động và triển vọng lạm phát có thể tạo đà cho Cục Dự trữ Liên
bang Mỹ (Fed) rút giảm dần chương trình kích thích kinh tế. Song, theo các
chuyên gia, cơ quan này sẽ chờ đến giữa năm 2015 để đánh giá tình hình kinh tế,
trước khi tăng lãi suất.
HOA KỲ THỂ HIỆN VAI TRÒ
LÃNH ĐẠO TẠI Á CHÂU – THÁI BÌNH DƯƠNG
Vai trò quan trọng nhất
của Mỹ tại Biển Hoa Đông/Biển Đông là kiềm chế, đối trọng và cân bằng quyền lực
với Trung Quốc. Theo lời phát ngôn
viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Marie Harf, Hoa Kỳ lại một lần nữa lên tiếng hối thúc
Trung Quốc hợp tác với các nước láng giềng để giảm thiểu căng thẳng ở Biển Đông
Trung Hoa (Hoa Đông) và Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông). Lời kêu gọi này được
Phó Bộ trưởng Ngoại giao William Burns trình bày với các nhà lãnh đạo Trung
Quốc khi ông đến thăm Bắc Kinh từ ngày 21 đến ngày 23 tháng 1.
·
Phát biểu trong cuộc trả
lời phỏng vấn với hãng Kyodo hôm 30/1, ông Evan Medeiros, quan chức cấp cao phụ
trách các vấn đề châu Á thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ nêu rõ: “Chúng tôi
phản đối Trung Quốc thiết lập một ADIZ ở những khu vực khác, trong đó có Biển
Hoa Nam (Biển Đông). Chúng tôi đã làm rõ với phía Trung Quốc rằng chúng tôi sẽ
coi đó (việc thiết lập một ADIZ khác) là diễn biến khiêu khích và gây bất ổn,
sẽ dẫn đến những thay đổi về sự hiện diện và tình thế quân sự của chúng tôi
trong khu vực”.
·
Trong chuyến viếng thăm Hàn
Quốc, Trung Quốc, Indonesia từ 13/2 đến 17/2, ngoài vấn đề căng thẳng trên bán
đảo Triều Tiên, ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói
sự ổn định của châu Á-Thái Bình Dương phụ thuộc vào thành công trong
việc đạt được Quy tắ́c ứng xử của các bên tại Biển Đông (COC). Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đáp lại:
"Trung Quốc quyết tâm giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông và
biển Hoa Đông một cách hòa bình" và nói thêm Bắc Kinh mong đợi
Washington tôn trọng "quyền chủ quyền" của Trung Quốc và
"xem xét vấn đề một cách khách quan và công bằng".
·
Đại sứ
Shear đã có văn bản trả lời trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, cơ quan đang
xem xét việc bổ nhiệm ông vào vị trí Thứ trưởng Quốc phòng Phụ trách An ninh
Châu Á và Thái Bình Dương, thông cáo báo chí ngày 25/2 của Bộ Quốc phòng Mỹ cho
biết. Người được đề cử làm thứ
trưởng quốc phòng Mỹ phụ trách châu Á David Shear cho rằng cần theo
dõi chặt hơn nữa hoạt động quốc phòng của Trung Quốc. Ông David Shear hiện là đại sứ Mỹ
tại Việt Nam. Tháng 12 năm ngoái, Tổng thống Obama đã tuyên bố ý định đề cử
ông David Shear vào vị trí Thứ trưởng Quốc phòng Phụ trách An ninh Châu Á và
Thái Bình Dương.
·
Tổng thống Obama đã viếng thăm Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia và
Philippines từ 23 đến 29/4. Những thành công của chuyến đi:
-
Trước khi đến
Nhật để thảo luận về các vấn đề an ninh và kinh tế, nhà lãnh đạo Hoa Kỳ nói với
một tờ báo Nhật là Washington sẽ bảo vệ Tokyo nếu xảy ra một vụ xung đột về dãy
đảo ở Biển Đông Trung Hoa mà Trung Quốc cũng tuyên bố có chủ quyền.
-
Quyết định nâng cấp quan hệ song
phương giữa Hoa
Kỳ và Malaysia lên
hàng Đối tác Toàn diện.
-
Ký một hiệp
ước quốc phòng cho phép quân đội Mỹ có sự hiện diện lớn hơn trên lãnh thổ Philippines.
MẶT
TRẬN KINH TẾ
·
Hiệp
định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP):
Trong
buổi họp báo
chung tại Tokyo ngày 24/04/2014, tổng thống Hoa Kỳ và thủ tướng Nhật Bản nhìn nhận
không thể hoàn tất đàm phán về Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái
Bình Dương (TPP) trong như dự kiến.Thủ tướng Nhật Bản, Shinzo Abe cho biết “Bộ trưởng hai nước sẽ tiếp tục
đàm phán”.
Tổng thống Mỹ, Barack Obama nêu đích danh hai lĩnh vực còn gây tranh cãi do
chính sách bảo hộ “truyền thống của Nhật Bản”. Hai lĩnh vực đó là thị trường
nông nghiệp và xe hơi. “Đó là những vấn đề mà đến một lúc nào đó phải được giải
quyết”. Theo ông Obama thì “Bây giờ là thời điểm để giải quyết” những khúc mắc
nói trên.
·
Ngày 22/2, Tổng thống Barack
Obama đã thông qua một thỏa thuận về hợp tác hạt nhân dân sự với Việt Nam. Chính
phủ Việt Nam và Mỹ đã đạt thỏa thuận hợp tác về lĩnh vực vừa kể hồi tháng Mười
năm ngoái. Quốc hội Mỹ giờ có 90 ngày để xem xét thỏa thuận, và nếu các nhà lập
pháp không có ý kiến gì, thỏa thuận sẽ có hiệu lực. Thỏa thuận mở đường cho các
công ty Mỹ tham gia thị trường năng lượng hạt nhân dân sự của Việt Nam. Theo
thỏa thuận với Mỹ, Việt Nam cam kết dựa vào thị trường nước ngoài cho nguồn
cung cấp năng lượng hạt nhân, thay vì tự làm giàu uranium hoặc tái chế
plutonium.
MẶT TRẬN QUÂN SỰ: Trong 6
tháng đầu năm 2014, Hoa Kỳ vẫn tiếp tục triễn khai những thay đổi chiến lược đề
ra trong các năm trước.
VIỆT NAM
Ngày 2-5-2014, với sự hộ
tống của hơn 80 tàu hải giám, hải cảnh, ngư chính, tàu cá, tàu phục vụ khác,
tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) đã đưa giàn khoan Hải Dương
981 (HD-981) vào định vị khoan tại vị trí có tọa độ 15°29’ vĩ Bắc,
111°12’ kinh Đông, cách bờ biển Việt Nam khoảng 120 hải lý, nằm
trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam. Ngày 16/5 Trung
Quốc đã nâng số tàu ra bảo vệ giàn khoan Hải Dương 981 hạ đặt trái phép tại
vùng biển Việt Nam lên 126 chiếc. Lần này, Trung Quốc đã gặp phải sự đối đầu
quyết liệt của Việt Nam:
-
Gần 30 tàu Cảnh sát biển,
Kiểm ngư Việt Nam quyết liệt đối đầu với các tàu Trung Quốc. Các ngư dân Việt
Nam từ Đà Nẵng, Lý Sơn vẫn tiếp tục ra khơi bám biển, tiến hành hoạt động khai
thác thủy, hải sản, góp phần cùng các lực lượng chức năng của Việt Nam kiên
quyết đấu tranh, phản đối hành động vi phạm chủ quyền Việt Nam của phía Trung
Quốc.
-
Lần đầu
tiên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng công khai tuyên bố lên án hành động của TQ trước thế
giới, nhân Hội nghị Cấp cao ASEAN ở Myanmar: Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe
dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và TBT Nguyễn Phú Trọng cũng có những lời
tuyên bố tương tự dù rằng không mạnh mẽ như các bình luận gia quốc tế kỳ vọng.
-
Biểu tình lớn nổ ra sáng Chủ nhật 11/5 và các ngày
sau đó tại cả ba miền Bắc,Trung, Nam để phản đối hành động Trung Quốc mang giàn
khoan vào vùng kinh tế đặc quyền của Việt Nam. Tại Bình Dương và Hà Tĩnh, các cuộc xuống đường đã chuyển
thành bạo lực, với việc đốt phá nhiều nhà máy. Điều đáng lưu ý là các nhà máy
như Foxcomm của Đài Loan đều đặt cơ sở sản xuất tại Trung Quốc. Các cuộc biểu tình
dự trù vào ngày 18/5 trên toàn quốc đã bị ngăn cản.
-
Hành động của Trung Quốc đã gặp
phản ứng của các nước trên thế giới: Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã lên tiếng
công khai ủng hộ Việt Nam. Tòa Bạch ốc và Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố xem
hành động của Trung Quốc là “gây hấn”. Liên Âu và các quốc gia ASEAN bày tỏ
quan ngại sâu sắc về những diễn biến đang xảy ra trên Biển Đông và kêu gọi tất
cả các bên liên quan "kiềm chế, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực và giải
quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình tuân theo những quy định đã được
công nhận rộng rãi trong luật pháp quốc tế", Báo chí quốc tế đều lên án
hành động của Trung Quốc. Báo chí và các học giả Hoa Kỳ yêu cầu chính phủ tăng
gia áp lực với Trung Quốc. “Việt Nam đã nhấn mạnh cam
kết của mình giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Nếu Trung Quốc không đáp
lại, Mỹ phải sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam bằng việc tăng cường hiện diện hải quân. Nếu
Mỹ không chứng minh lời nói bằng hành động, uy tín của Mỹ trong việc hứa hẹn
ủng hộ hòa bình và ổn định trong khu vực sẽ là rỗng không”. Đệ thất Hạm
đội đề nghị tăng cường các chuyến thăm viếng Việt Nam.
-
Một giới chức
quân sự Việt Nam hàng đầu cho biết Bắc Kinh đã nhiều lần yêu cầu Việt Nam đừng
đưa vụ tranh chấp Biển Đông ra trước tòa án trọng tài quốc tế. Báo South
China Morning Post hôm nay tường thuật rằng hôm qua 1 tháng 6, Thứ
trưởng Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh nói rằng Hà Nội vẫn chưa quyết định
bao giờ sẽ yêu cầu tòa án trọng tài quốc tế phân xử cuộc tranh chấp, nhưng ông
nói quyết định đó còn tùy thuộc vào những hành động của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tờ báo dẫn lời ông Nguyễn Chí Vịnh nói rằng: 'Câu trả lời của chúng tôi (trước
yêu cầu của Trung Quốc) là mọi sự còn tùy thuộc vào các hoạt động và cách hành
sử của Trung Quốc, nếu họ tiếp tục lấn đẩy chúng tôi thì chúng tôi sẽ không có
lựa chọn nào khác. Giải pháp pháp lý này cũng phù hợp với luật pháp quốc tế'.
CHÍNH
TRỊ & NGOẠI GIAO & KINH TẾ & TÀI CHÁNH:
Liên
hệ Mỹ-Việt ngoài mặt vẫn còn nhiều mâu thuẩn. Trong khi Hoa Kỳ tiếp
tục chỉ trích thành tích nhân quyền của Việt Nam thì mặc khác Hoa Kỳ lại gởi
gần 30 công ty lớn thăm dò đầu tư tại Việt Nam.
·
Lần đầu tiên
kể từ 1975, báo chí quốc nội và ngay cả mạng Nguyentandung.org của chính phủ
Cộng Sản Việt Nam đã đồng loạt có những bài viết ca tụng sự hy sinh của Hải
Quân VNCH trong trận Hải Chiến Hoàng Sa 40 năm về trước. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn
Dũng cho biết Bộ Ngoại giao đang lên kế hoạch kỷ niệm 40 năm sự kiện (1974) và cho
phép Đà Nẵng tổ chức các buổi hội thảo, triển lãm kể cả buổi lễ thắp nến tri ân hướng tới Hoàng Sa nhưng cuối cùng dự tính tổ
chức ngày 18/1 bị hủy vào phút chót cũng như
buổi tưởng niệm dưới tượng đài Lý Thái Tổ tại Hà Nội bị ngăn cản và phá quấy. Dù
rằng những hành động của chính phủ “vừa đạt yêu cầu đối nội, vừa đạt yêu cầu đối ngoại” thì hành động
mâu thuẩn của chính quyền Việt Nam đã tạo cho đồng bào quốc nội và hải ngoại
nhiều phẩn uất và thất vọng.
·
Đầu tư vào
Việt Nam trong năm 2014 có nhiều điểm khích lệ: Tập đoàn Walmart muốn thiết lập
cơ sở bán lẻ ở Việt Nam, tập đoàn Rose
Rock của Rockefeller đầu tư 2.5 tỉ đôla vào dự án thực hiện Tổ hợp du lịch - nghỉ dưỡng ở vịnh Vũng Rô.
·
Ngày 23/01/2014 cơ quan thẩm định tài chính
Fitch nâng triển vọng tài chính của Việt Nam từ mức “ổn định” lên “tích cực”. Theo số liệu
của ngân hàng ANZ, trong khoảng một năm qua, xuất khẩu của Việt Nam vượt trội
so với các nước trong khu vực khi tăng tới 15%.
·
Hãng hàng không tư nhân đầu tiên của Việt Nam
là VietJetAir đang thông qua lần cuối mọi thủ tục hầu tiến tới việc đặt
hàng 62 phi cơ Airbus trị giá 6 tỷ 100 triệu đô la, chưa kể có thể mua
thêm 30 chiếc khác nữa. Việc ký kết sẽ diễn ra tháng 2/2014 tại Singapore.
·
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã có chuyến
viếng thăm cấp nhà nước đến Nhật Bản từ 16 đ ến 19/3/2014. Yếu tố thu hút sự chú ý là sự
kiện hai bên chính thức nâng cấp quan hệ song phương từ “Đối
tác Chiến lược” đơn thuần lên thành “Đối
tác Chiến lược Sâu rộng”. Hai chủ đề chính thảo
luận: Tăng cường hệ thống an ninh hàng hải-không, cải thiện tính minh
bạch trong hệ thống pháp luật và môi trường đầu tư.
·
Ngày 23/06/2014 Thứ
trưởng Ngoại giao Việt Nam Hồ Xuân Sơn và Tổng thư ký Tòa Trọng tài Thường trực
(Permanent Court of Arbitration, PCA) Hugo Hans Siblesz đã ký kết Hiệp định
nước chủ nhà và Thư trao đổi về hợp tác giữa Hà Nội và định chế quốc tế này.
Đây có thể là một động thái hướng về việc giải quyết các tranh chấp lãnh thổ
giữa các quốc gia thông qua thủ tục trọng tài.
·
Kinh tế Việt Nam đạt mức
tăng trưởng cao trong nửa năm đầu 2014 với 5.18%, trong khi ảnh
hưởng từ những vụ biểu tình bạo động chống Trung Quốc không đến nỗi tệ như quan
ngại.
QUÂN SỰ & TĂNG CƯỜNG PHÒNG THỦ: Ngân
sách mua sắm vũ khí trang bị mới của Việt Nam được dự đoán sẽ tiếp tục tăng
trong năm 2014. Dựa trên những hợp đồng đã ký kết, tổng giá trị này được dự
đoán sẽ đạt mức 1.4 tỷ USD trong năm 2014.
·
Súng trường
tiến công nổi tiếng Galil ACE 31/32 của Do Thái sẽ được đưa
vào biên chế trong các đơn vị của quân đội, và dần thay thế cho những
"huyền thoại" AK-47 do Liên Xô sản xuất. Sự xuất hiện
đã được báo trước của 2 phiên bản Galil ACE 31/32 do hãng Israel Military
Industries (IMI) của Israel phát triển và nay đang được chế tạo tại nhà máy sản
xuất vũ khí Z111 của Việt Nam.
·
Việt Nam
dự trù sẽ nhận thêm 1 tàu ngầm Kilo trong năm 2014, nâng tổng số tàu ngầm đã
bàn giao lên 3 chiếc.
·
Có khả năng cao Việt Nam đã đặt mua thêm của
Israel các hệ thống radar 3 chiều tối tân mới.
·
Việt Nam sẽ nhận tàu tuần tra do Nhật viện trợ
vào đầu năm 2015. Số tàu và loại tàu chưa được xác nhận.
·
Tại triển lãm diễn ra ở trung tâm Hội
nghị Quốc gia Mỹ Đình (Hà Nội), Việt Nam đã giới thiệu một mô hình tàu tuần tra
cỡ lớn (KN 781-782) được đóng cho lực lượng Kiểm ngư dựa trên thiết kế tàu
DN-2000. Ngày 4/6, trong chuyến viếng thăm Công ty Đóng tàu Hạ Long, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã quyết định sẽ
đầu tư để đóng thêm 4 chiếc tàu như tàu KN781, đưa số tàu có lượng giãn nước
trên 2,000 tấn của lực lượng kiểm ngư lên 6 chiếc. Thiết kế tàu
tuần tra DN-2000 và tàu cứu hộ tàu ngầm đã được Hải quân Australia chọn mua và đặt
đóng tại nhà máy đóng tàu Damen-Việt Nam.
CÁC CƯỜNG
QUỐC Á CHÂU – THÁI BÌNH DƯƠNG
Trong
năm 2014, các cường quốc Á Châu vẫn tiếp tục tăng cường phối hợp với Hoa Kỳ
trong thế liên minh nhằm đối lại với những tham vọng của Bắc Kinh trong khu
vực:
NHẬT BẢN: Từ khi quay lại nắm quyền cách đây đúng một năm, ông Abe
nỗ lực thiết lập tuần tự những công cụ kinh tế và định chế nhằm củng cố vị trí
cường quốc của nước mình. Vào cuối tháng 12/2013, thủ tướng Shinzo Abe
đã tới thăm ngôi đền Yasukuni thờ những binh sĩ chết trận của nước này, khiến
Trung Quốc ngay lập tức phản đối mạnh mẽ. Điều này chứng tỏ sự đạo đức giả của
Trung Quốc. Trung Quốc chưa bao giờ xin lổi Việt Nam về 1,000 năm đô hộ, trận
chiến biên giới 1979, xâm chiếm Hoàng Sa-Trường Sa.
ệp đầu
năm 2014, Thủ
tướng Nhật Bản Shinzo Abe tuyên bố, bản Hiến pháp hòa bình do người thắng trận
là Hoa Kỳ áp đặt từ sau Đệ nhị Thế chiến, sẽ được sửa đổi từ nay cho đến năm
2020
·
Nhật Bản hôm 1/4 đã quyết định nới lỏng hạn
chế xuất khẩu vũ khí như một phần nỗ lực củng cố quan hệ với các đồng minh và
thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng trong nước. Chính phủ của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đang tìm cách sửa
đổi Điều lệ ODA để mở đường cho chương trình viện trợ quân sự cho nước ngoài.
Ngày
16/5, Thủ tướng Shinzo Abe đã kêu gọi xem xét lại cách Nhật Bản giải thích hiến pháp hòa
bình của mình để cho phép quân đội tham gia vào các cuộc xung đột ngoài biên
giới. Nhật Bản có thể can dự vào xung đột ở biển Đông nếu quyết định mở
rộng quyền phòng vệ tập thể đối với các nước Đông Nam Á.
NGA SÔ: Nga
Sô có quan hệ khá tốt với Việt Nam, nhất là về lãnh vực mua bán vũ khí cho hải
và không quân. Nga Sô muốn tăng cường sự hiện diện tại Đông Nam Á nhất là tại
hải cảng Cam Ranh nhưng có nhiều chỉ dấu cho thấy Việt Nam muốn cân bằng sự
hiện diện của 3 nuớc Hoa Kỳ, Nhật Bản và Nga Sô tại hải cảng chiến lược này. Báo chí Việt Nam cho hay là chiều ngày 17
tháng 6, đội tàu của Hạm đội Thái Bình Dương của Nga gồm có 3 chiếc, đã ghé
cảng Cam Ranh trong một chuyến viếng thăm không chính thức, trong khi đang thực
hiện nhiệm vụ quân sự ở Ấn Độ Dương.
ẤN ĐỘ: Ấn
Độ, trong những năm gần đây, đặc biệt với những vấn đề nóng của thế giới, đang
dần để mất ưu thế cường quốc và giá trị địa chính trị chiến lược của mình.
Chính phủ tiền nhiệm đã yếu kém và thiếu quyết đoán trong chính sách đối ngoại
và an ninh, đặc biệt trong mối quan hệ với Trung Quốc và Pakistan. Còn vấn đề
đối ngoại, hiện tại Ấn Độ vẫn đang giữ đường lối trung lập trong mối quan hệ
với các cường quốc, hay nói cách khác là các thế lực Đông-Tây. Cụ thể, giữa Nga
và Mỹ, chính quyền tiền nhiệm luôn chơi nước cờ song song, không có thái độ dứt
khoát. Khi ỡm ờ về khả năng thân thiết với Washington, khi mập mờ về mối quan
hệ chiến lược với Nga. Việc “tống cựu nghênh
tân” một cách cương quyết được thể hiện qua kết quả bầu cử mới đây cho thấy, cử
tri Ấn Độ muốn có một sự thay đổi đáng kể so với chủ trương cũ của chính quyền
Thủ tướng Manmohan Singh và đảng Quốc đại. Tân Thủ tướng Narendra Modi đã lựa
chọn Nhật Bản là quốc gia đầu tiên cho chuyến thăm nước ngoài. Điều này cũng
phần nào hé lộ câu trả lời cho chiến lược ngoại giao sắp tới của Ấn Độ.
HÀN QUỐC: Trong một cuộc thăm dò dư luận được công bố hôm
24/06/2014, khoảng hai phần ba người Hàn Quốc cho rằng sự vươn lên của Trung
Quốc đã trở thành một “mối đe dọa
quân sự” cho đất nước họ. Hầu hết đã giải thích nhận định của họ bằng việc
Trung Quốc tăng cường tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng. Tuy nhiên, Hàn
Quốc vẫn còn bận bịu đối phó với Bắc Triều Tiên và tranh chấp mang nặng chủ nghĩa
dân tộc với Nhật Bản. Trong thời gian vừa qua, Hàn Quốc không có hành động gì đặc
biệt ngoại trừ tặng cho Philippines một tàu hộ tống cũ loại Pohang.
ÚC
ĐẠI LỢI: Trong cuộc đối thoại quốc phòng song phương ngày
11/06/2014, Nhật Bản và Úc quyết định gia tăng hợp tác quân sự để đối phó với
các tham vọng trên biển gia tăng của Bắc Kinh. Hai bên đã ký một thỏa thuận
trao đổi thiết bị quân sự. Nhật – Úc một lần nữa lên án thái độ gây hấn nhằm “thay
đổi nguyên trạng” tại Biển Hoa Đông và Biển Đông. Hai bên đặc biệt đề cập đến khả năng chuyển
giao công nghệ Nhật về tàu ngầm cho Canberra, vào thời điểm Úc định thay thế
toàn bộ hạm đội tàu ngầm với tổng ngân sách ước tích 37 tỷ đô la trong những
năm tới.
CÁC NƯỚC ASEAN
Hội nghị Cấp cao ASEAN
lần thứ 24 bế mạc ngày 11-5 tại Myanmar, các nhà lãnh đạo Đông Nam Á đã bày tỏ
"quan ngại sâu sắc" về các vụ tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông,
trong đó nhấn mạnh việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương-981 đến Biển Đông
của Việt Nam là hành động “cực kỳ nguy hiểm đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa
bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông”.
PHILIPPINES: Philippines tiếp tục
cương trong chính sách ngoại giao của mình.
TRANH CHẤP TRUNG - PHI:
Trong bối cảnh bế tắc giữa Trung Quốc và Philippines
về tranh chấp bãi Scarborough, Trung Quốc lại phái tàu hải quân, tàu Hải giám
và tàu cá xâm nhập và tuần hành bãi cạn Ayungin (tên
quốc tế là Second Thomas Shoal, còn gọi là Bãi Cỏ Mây) thuộc chủ quyền của
Philippines.
·
Ngày
31/03/2014, tàu tuần duyên Trung Quốc lại tìm cách ngăn chặn tàu tiếp tế
Philippines tại khu vực bãi Second Thomas Shoal. Tàu Philippines rốt cuộc đã thoát khỏi sự phong tỏa của
Trung Quốc và chuyển hàng tiếp tế cho đơn vị quân đội đồn trú tại đấy. Đây là
lần thứ hai mà lực lượng tuần duyên Trung Quốc tìm cách ngăn không cho tàu tiếp
tế Philippines đến bãi Second Thomas Shoal. Lần trước là vào ngày 09/03/2014,
khi hai chiếc tàu dân sự Philippines bị tàu Trung Quốc đe dọa, bị buộc phải
quay về. Điều đặc biệt là ngoài máy bay quân sự Philippines và phi cơ Trung
Quốc, còn có một phi cơ Hải quân Mỹ cũng bay trên không theo dõi chiếc tàu
Philippines vào những thời điểm khác nhau. Hoa Kỳ ngay lập tức phê phán một
hành động “khiêu khích” của Trung Quốc. Đối với Washington, Manila hoàn toàn có
quyền tiếp tế cho đơn vị quân đội Philippines đồn trú trong khu vực này.
·
Hôm 30/3 Philippines đã đệ trình bằng chứng lên tòa
án quốc tế, kiện Trung Quốc vì đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông. Ngoại trưởng Albert del
Rosario nói tại cuộc họp báo rằng các tài liệu nộp qua mạng cho tòa ở Hague gồm
gần 4,000 trang.
HỢP TÁC
MỸ - PHI:
·
Sau khi Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc phòng
Mỹ-Philippines được ký kết, Manila và Washington đang thương thuyết về những
điểm cụ thể. Theo trưởng đoàn đàm phán Philippines vào ngày 02/05/2014, nước
này có thể mở cửa ít ra là năm căn cứ quân sự của mình cho phía Mỹ sử dụng
trong việc luân chuyển phi cơ, tàu bè, thiết bị và binh lính. Ngoài ra, Manila
dự trù cho quân đội Mỹ sử dụng một căn cứ hải quân tại vịnh Oyster (Oyster Bay), trên đảo Palawan
nhìn ra Biển Đông, chỉ cách quần đảo Trường Sa khoảng 100 hải lý (160 km). Cơ sở này sẽ cho phép chiến hạm Mỹ hiện diện sát cạnh nơi đang là
điểm nóng của các tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông giữa Trung Quốc và
Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei. Căn cứ được đề nghị cho Mỹ sử dụng hiện còn rất thô sơ, hy vọng là với
Thỏa thuận Tăng cường Hợp tác Quốc phòng Mỹ-Philippines (EDCA) vừa được ký kết,
Hoa Kỳ có thể tài trợ cho việc nâng cấp và hiện đại hóa cơ sở này. Philippines dự trù cho đấu thầu xây dựng căn
cứ này vào cuối năm nay.
TĂNG
CƯỜNG PHÒNG THỦ:
·
Ngày 28/3/2014, Bộ
Quốc phòng Philippines đã ký với công ty Hàn Quốc Korea Aerospace Industries
(KAI) hợp đồng mua 12 tiêm kích đa nhiệm hạng nhẹ FA-50 trị giá 420 triệu USD.
MIẾN ĐIỆN: Trong vòng ba năm, đất nước này đã chuyển từ chế độ tập
đoàn quân sự sang một thể chế gần như lập hiến. Phạm vi tiến bộ rất lớn, các
quyền tự do công dân ở Miến Điện còn nhiều hơn cả Việt Nam và báo chí được tự
do hơn cả ở Malaysia hay bằng với Singapore”. Tuy nhiên một điều nhận thấy là
từ vài tháng qua, sự hưng phấn của đất nước đã bắt đầu lắng xuống phần
nào. Làn sóng các nhà đầu tư đổ xô vào Miến Điện đã vấp phải những trở
ngại đầu tiên. Đó là lỗ hổng pháp lý rất lớn và hệ thống hạ tầng cơ sở thiếu
thốn. Về mặt chính trị, mặc dù lùi lại sau hậu trường nhưng giới quân nhân vẫn
nắm quyền chỉ huy. Trong lúc này, đất nước Miến Điện lại càng thêm suy yếu bởi
xung đột tôn giáo, giữa người Hồi giáo và người Phật giáo, dường như không thể
dập tắt được bởi sự trỗi dậy ngày càng mạnh của những phần từ Phật giáo cực
đoan. Tương lai chính trị của bà Aung San Suu Kyi vẫn còn phụ thuộc vào giới
quân nhân có thiện ý chấp thuận sửa đổi Hiến pháp hay không. Cho đến giờ, Hiến
pháp Miến Điện vẫn cấm một ứng viên tổng thống có chồng và con cái có quốc tịch
nước ngoài. Trong khi đó bà Aung San Suu Kyi có chồng là người Anh đã mất năm
1999, các con bà vẫn mang quốc tịch Anh.
THÁI
LAN: Quân đội Thái Lan
hôm 22/05/2014 đã loan báo việc đảo chính sau bảy tháng khủng hoảng chính trị. Trong gần 80 năm qua, tại Thái Lan đã diễn
ra 18 vụ đảo chính. Cuộc đảo chính gần đây nhất là vào năm 2006, lật đổ cựu Thủ
tướng Thaksin Shinawatra khiến ông này phải lưu vong. Chính quyền quân sự Thái Lan đã nhận được sự chấp thuận của Nhà Vua,
người vốn được dân Thái Lan và giới lãnh đạo chính trị sùng kính. Điều này chứng tỏ Thái Lan khó có thể trở lại
một chính quyền dân sự trong thời gian có thể tiên đoán được.
KẾT LUẬN
Dù rằng chỉ cách đây mấy ngày, Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình nói rằng nước ông sẽ không bao giờ sẽ tìm
cách thiết lập bá quyền cho dù Trung Quốc có mạnh như thế nào đi
chăng nữa nhưng dự báo của các
chuyên gia quốc tế về việc Trung Quốc sẽ gia tăng gây hấn trên Biển Đông cách
đây một năm giờ đã thành hiện thực. Việc Trung Quốc kéo giàn khoan Hải
Dương-981 vào hạ đặt và tiến hành khoan thăm dò trong vùng đặc quyền kinh tế
trong vùng biển của Việt Nam từ ngày 1-5-2014 đến nay cũng như việc xây đắp các
đảo nhân tạo tại Trường Sa đã chứng tỏ những tiên liệu của các học giả quốc tế
là đúng và những lời khuyên của họ về giải pháp kiện Trung Quốc ra tòa án quốc
tế là điều bắt buộc. Việt Nam tương đối năng động trong nỗ lực ngoại giao được
quốc tế ủng hộ trong thời gian gần đây nhưng điều này không làm cho Trung Quốc
chồn chân. Đành rằng Việt Nam đang có nhiều điều quan trọng đang làm (hiệp ước
hạt nhân với Hoa Kỳ, hiệp ước thương mãi xuyên Thái Bình Dương TPP, bãi bỏ lệnh
cấm vận vũ khí sát thương của Hoa Kỳ, tương lai cảng Cam Ranh, đối thoại an
ninh quốc phòng với Nhật Bản) nhưng đây là thời điểm đúng nhất để khởi kiện
Trung Quốc ra tòa án quốc tế. Chậm làm điều này thì Việt Nam sẽ mất đi sự ủng
hộ của quốc tế. Như lời tuyên bố của GS Carl Thayer vào cuối tháng 6/2014, đây là một
trường hợp phải lên tiếng bây giờ, nếu không sẽ mất cơ hội mãi mãi. Thêm
vào đó, một thế liên minh quân sự chiến lược với Mỹ, các cường quốc Đông Á
(Nhật Bản, Ấn Độ, Úc Đại Lợi và có thể cả Hàn Quốc) và các quốc gia liên hệ tại
Đông Nam Á (Việt Nam và Philippines) phải đi song song với quyết định pháp lý. Nếu Việt Nam kiện thì việc Trung Quốc
trả đũa là điều chắc chắn sẽ xảy ra và hậu quả sẽ là rất lớn. Ngay
từ trường hợp Philippines đã bị Trung Quốc đe dọa rất nhiều. Họ áp
lực cả về chính trị, quân sự và kinh tế. Hơn nữa Việt Nam còn nằm
sát với Trung Quốc và có quan hệ với Trung Quốc về nhiều mặt. Chắc
chắn Việt Nam đã tiên liệu điều này và dân tộc Việt Nam sẵn sàng hy sinh để bảo
vệ chủ quyền quốc gia.
No comments:
Post a Comment